Uczeń zdolny oraz uczeń mający trudności -co dalej?

Rodzaje i formy pracy z uczniem zdolnym oraz mającym trudności

Metody pracy z uczniem zdolnym i mającym trudności

Karta indywidualnych potrzeb ucznia
MEN -pomoc

Co to jest eTwinning?

poczytaj więcej o eTwinning :)

Egzamin gimnazjalny

Egzamin gimnazjalny -przydatne linki :) 


Procedury organizowania i przeprowadzania egzaminu w klasie trzeciej gimnazjum w roku szkolnym 2012/2013

Strona CKE z przykładowymi egzaminami gimnazjalnymi

Egzamin gimnazjalny z operonem

Czy wiesz, ze.... ?

1. Najstarszymi organizmami świata są sosny z gatunków Pinus aristata i Pinus longavea, które rosną w Górach Skalistych. Wiek niektórych osobników wynosi około 6000 lat.
2. Pewne ptaki z południowo-wschodniej Azji – salangany budują gniazda, z których (gdy są puste) przyrządza się znany chiński specjał: zupę z gniazd.
3. Dorosłe łososie, wracając na tarło do rzek, w których przyszły na świat mogą przepłynąć do 2500 km.
4. Pustułka – ptak drapieżny występujący w Polsce potrafi dostrzec zdobycz z wysokości 1,6 km. Dodatkowo ten ptak jest w stanie namierzyć dobre tereny łowieckie, bo widzi w nadfiolecie. Ślady smug moczu gryzoni odbijają nadfiolet, więc teren, na którym widać dużo smug musi obfitować w zdobycz.
5. Rybitwa szara to ptak, który bije wszelkie rekordy jeśli chodzi o długość migracji sezonowej. Co roku ptaki te odbywają lot ze swoich terenów lęgowych w Arktyce na Antarktydę i z powrotem. Trasa liczy ok. 50 000 km.
6. W ciągu roku każdy człowiek traci przeciętnie 4 kg martwego naskórka i 30000 włosów.
7. Około 5% ludzi ma 13 par żeber zamiast pospolitej liczby 12 par.
8. U człowieka cała objętość jego krwi (4,5 - 5 litrów) przechodzi przez nerki w ciągu 5 minut.
9. Grupa krwi 0 jest najpospolitsza na świcie. Ma ją 46% ludzi. Najrzadsza jest grupa AB, która cechuje tylko 14% mieszkańców naszego globu.
10. Największym ssakiem lądowym, jaki kiedykolwiek zamieszkiwał Ziemię było zwierzę o nazwie Baluchiterium. Było najbliżej spokrewnione z żyjącymi współcześnie nosorożcami. Ważyło około 30 ton, mierzyło ponad 5 m wysokości.
11. Mózg waży tylko 2% masy ciała, a otrzymuje aż 30% krwi.
12. Oprócz człowieka tylko gatunek szympansa – bonobo ma zwyczaj uprawiać miłość w pozycji „twarzą w twarz”.
13. Ludzie leworęczni trochę częściej niż praworęczni zapadają na choroby psychiczne, ale są średnio bardziej twórczy.
14. Wśród kobiet Europy największy średni rozmiar biustu cechuje Brytyjki, a najmniejszy – Austriaczki.
15. W ciągu dnia przez płuca przechodzi 10 000 litrów powietrza, z czego pobierane jest 360 litrów tlenu.
16. Całkowita długość naczyń krwionośnych dorosłego człowieka wynosi 160 000 kilometrów.
17. Bliźniaki rodzą się średnio raz na 90 porodów, a trojaczki – raz na 6400 porodów.
18. Wśród mężczyzn białej rasy daltoniści stanowią 8%, a w przypadku mężczyzn rasy czarnej – tylko 3%.
19. Najbardziej aktywnym seksualnie narodem świata są Węgrzy, a najmniej – Singapurczycy.
20. Bliźnięta syjamskie (zroślaki) przychodzą na świat średnio raz na 100 000 porodów.
21. Liczba opisanych przez naukę gatunków organizmów wynosi 1,4 mln. Szacuje się, że liczba wszystkich gatunków żyjących na Ziemi wynosi 20-40 mln.
22. Spośród znanych nauce gatunków 70% stanowią zwierzęta, a tylko 18% rośliny wyższe. Reszta to grzyby, glony, pierwotniaki i bakterie. Aż 75% wszystkich zwierząt to owady.
23. Największym żyjącym obecnie ptakiem jest struś afrykański (160 kg), a najmniejszym – koliber o nazwie trzmielak (1,5 g).
24. Pewien koliber – sylfik macha skrzydłami z częstotliwością 12 000 uderzeń / minutę. Jest to rekord u ptaków.
25. Serce noworodka bije z częstością 120 uderzeń na minutę, serce człowieka dorosłego – tylko 70 uderzeń na minutę.
26. Specjalnie wyszkolone psy potrafią rozróżnić nawet zapach bliźniąt jednojajowych.
27. Największym ssakiem jest płetwal błękitny (do 200 ton), a najmniejszym – ryjówka etruska (3 g). Płetwal błękitny jest ponadto największym zwierzęciem, jakie kiedykolwiek zamieszkiwało Ziemię.
28. Australijski dziobak to bardzo rzadki przykład jadowitego gatunku ssaka. Samiec dziobaka ma na tylnej kończynie ostrogę jadową.
29. Węgorz elektryczny potrafi wytworzyć prąd o napięciu 660 woltów i natężeniu 1 ampera.
30. Różnica potencjałów między chmurą burzową a Ziemią wynosi od 30 do 100 milionów woltów.
31. Najszybszym zwierzęciem lądowym jest gepard (110 km/h), a najszybszym morskim – ex aequo tuńczyk i orka (75 km/h).
32. Wśród gatunków królestwa zwierząt 75% stanowią owady. Jest to zdecydowanie najliczniejsza gromada zwierząt. Najliczniejszym rzędem owadów są chrząszcze
33. Stwierdzono, że przeszłości gatunki wymierały średnim tempem 1 gat./1 mln gat./rok. Obecnie, za sprawą człowieka, tempo to wzrosło tysiąckrotnie.
34. Koty domowe „boją się” wody, ale żyjący w dżungli amazońskiej przedstawiciel kotowatych – jaguar znaczną część życia spędza w wodzie i jest świetnym pływakiem.
35. Na jednej z nowozelandzkich wysp – wyspie Stewarta żyje jedyny na świecie gatunek nielotnej papugi. Nazywa się kakapo.
36. Około 3500 ludzkich chorób genetycznych spowodowanych jest mutacjami w pojedynczym genie.
37. Ludzka komórka jajowa ma około 85 000 razy większą objętość niż ludzki plemnik.
38. Wśród kręgowców znamy obecnie około 4500 gatunków ssaków, 9000 – ptaków, 8000 – gadów, 5000 – płazów i 24 500 – ryb.
39. Wśród bezkręgowców znamy obecnie około 20 000 gatunków nicieni, 12 000 - pierścienic, 100 000 – mięczków, 1 milion – owadów, 40 000 – skorupiaków, 75500 – pajęczaków.
40. Świerki sitkajskie to najwolniej rosnące drzewa. Po 100 latach mają wysokość około 28 cm i średnicę pnia – 2,5 cm.
41. Ptakiem o największej rozpiętości skrzydeł jest marabut. Może ona dochodzić nawet do 4 metrów.
42. Długość nici całego DNA człowieka wynosi około 180 cm.
43. Pewien gatunek motyla Calpe eustrigata żywi się krwią tapirów malajskich. Jest to jedyny znany gatunek motyla będący pasożytem.
44. Pies został udomowiony ok. 12 000 lat temu z wilka, a kot – ok. 4000 lat temu z dzikiego kota nubijskiego w starożytnym Egipcie.
45. Koń został udomowiony ok. 5000 lat temu z koni dziko żyjących, a wielbłąd dwugarbny (baktrian) – ok. 4500 lat temu na terenie dzisiejszych Chin i Mongolii.
46. We florze polskiej występuje osobliwa roślina, która ma zdolność do kwitnienia przez cały rok. Nazywa się gwiazdnica pospolita (Stellaria media).
47. Najszybszym owadem świata jest chrząszcz – trzyszcz pospolity. Biega on z prędkością 60 cm/s czyli 2,5 km/h.
48. Delfiny żyją nie tylko w morzach i oceanach. Znane są ich gatunki żyjące w rzekach: suzu żyjący w Indusie, Gangesie i Brahmaputrze, inia żyjąca w Amazonce i Orinoko i delfin chiński żyjący w Jangcy.
49. Znaleziono fragment kości ogonowej dinozaura sprzed 80 mln lat niosący ślady nowotworu kości. Znaleziono też kość udową ze śladami nowotworu należącą do podgatunku Homo erectus – człowieka z Jawy.
50. Najwyższą trawą na świecie jest indyjski bambus kolczasty. Czasem dorasta do wysokości 37 metrów.
51. Największym żywym organizmem żyjącym obecnie na Ziemi jest drzewo: mamutowiec olbrzymi. Waga niektórych osobników sięga 2000 ton.
52. Drzewem dorastającym do rekordowych wysokości jest sekwoja wieczniezielona rosnąca w Kalifornii. Niektóre osobniki mierzą nawet 110 metrów.
53. Na kuli ziemskiej codziennie umiera jeden gatunek rośliny lub zwierzęcia.
54. Szacuje się, że liczba wszystkich osobników owadów całego świata to kwadrylion, czyli miliard miliardów.
55. Największym małżem świata jest przydacznia. Jej średnica może dochodzić do 1,5 metra, a waga – do 250 kg.
56. 95% objętości meduz stanowi woda.
57. Największą rybą świata jest żarłacz wielorybi – gatunek rekina. Długość jego ciała sięga 18 metrów, a waga – 40 ton. Co ciekawe, rekin ten żywi się wyłącznie planktonem.
58. Najbardziej jadowitą żabą jest żaba złocista. Jej ciało zawiera jad wystarczający do zabicia 2000 ludzi.
59. Ciąża u słoni trwa rekordowo długo, bo aż 22 miesiące.
60. Człowiek po utracie wody równej 1/8 wagi ciała umiera. Wielbłąd potrafi wytrzymać utratę nawet 1/3.
61. W przeciągu doby od ciała człowieka odpada ok. 10 miliardów drobnych płatków naskórka.
62. Jednym kłapnięciem szczęki hiena potrafi przegryźć kość udową konia.
63. Niektóre rekiny drapieżne mają w swoich szczękach około 3000 zębów.
64. Rafa koralowa o rekordowej wielkości znajduje się u wschodnich wybrzeży Australii. Ma ona 2000 km długości i jest widoczna z kosmosu.
65. Pumy są niesamowicie skoczne. Potrafią podskoczyć na wysokość 7 metrów i to bez rozbiegu.
66. Samiec ćmy z gatunku Thysania agrypina ma rekordowy węch. Potrafi on wyczuć samicę z odległości 11 kilometrów.
67. Największy tuńczyk, jakiego dotychczas złowiono ważył 684 kg i miał długość około 4,5 metra.
68. Fretka to albinotyczna odmiana tchórza. Jej krzyżówka z tchórzem to tchórzofretka - popularne zwierzę hodowane w domach.
69. Śpiew humbaka może trwać 10 minut i słyszalny jest on z odległości 9 kilometrów.
70. Sieci tkane przez pewne pająki z Papui Nowej Gwinei są tak mocne, że są używane przez tubylców do połowu ryb.
71. Gniazdo bociana białego może mieć do 2 metrów średnicy i ważyć do 500 kg.
72. Pingwin cesarski to rekordzista wśród zwierząt nurkujących w wodzie. Niektóre osobniki tego gatunku obserwowano na głębokości 380 metrów i potrafiły one pozostać pod wodą do 18 minut.
73. Wzrok sowy - płomykówki jest około 100 razy lepszy od ludzkiego.
74. Afrykańska czapla czarna polując na płytkiej wodzie rozkłada swe skrzydła na kształt parasola. Rzucają one wtedy na wodę dużo cienia, co pomaga czapli w dostrzeganiu ryb.
75. Kruki to ptaki długowieczne. Niektóre osobniki dożywają wieku 100 lat.
76. Pyton siatkowy to najdłuższy wąż świata. Rekordowy osobnik mierzył 12,2 metra długości.
77. Bobry uważane były w średniowieczu za ryby, dzięki czemu Kościół zezwalał na jedzenie bobrzego mięsa podczas postu.
78. Około 90% bodźców przetwarzanych przez ludzki mózg to bodźce wzrokowe.
79. Jak się obecnie sądzi, pierwszymi gadami były gatunki Hylonomus i Paleothyris. Ich znaleziska pochodzą sprzed 320 milionów lat, z epoki zwanej karbonem.
80. Ssaki pochodzą od grupy gadów zwanej cynodontami. Najstarszy dobrze poznany ssak pochodzi z epoki zwanej triasem, sprzed 210 mln lat. Nazywał się Morganucodon.
81. Pojawiła się ona na lądach około 400 mln lat temu, w sylurze.
82. Pierwszym drzewem jakie pojawiło się na kuli ziemskiej była paproć drzewiasta - Archeopteris. Najstarsze jej okazy liczą 370 mln lat.
83. Hieny są jedynymi ssakami o tak stężonych sokach żołądkowych, że umożliwiają one strawienie kości, a nawet żywienie się wyłącznie kośćmi.
84. Impulsy elektryczne przewodzone są wzdłuż nerwów z prędkością 360 km/godzinę.
85. Organizm ludzki syntetyzuje nieco ponad 200 różnych hormonów.
86. Receptory powonienia człowieka potrafią odróżnić do 10 000 różnych zapachów.
87. Najmniejszym, znanym nauce kręgowcem, jest ryba o nazwie: babka. Średnia długość jej ciała to 8 mm.
88. Owadem o najdłuższym, udokumentowanym czasie życia, jest chrząszcz bogatek złocisty. Niektóre osobniki tego gatunku dożywają 47 lat.
89. Najwyżej gniazdującym ptakiem na Ziemi jest wieszczek (z rodziny krukowatych). W Himalajach jego gniazda stwierdza się nawet na wysokości 6200 m n.p.m.
90. Rutowate to rodzina roślin, do której należą wszystkie cytrusy. We florze polskiej występuje dziko tylko jeden przedstawiciel tej rodziny: dyptam jesionolistny. Ze względu na to, że jego olejki eteryczne mogą podczas upału ulec samozapłonowi, bywa on czasem nazywany gorejącym krzewem Mojżesza.

Działy biologii

akarologia – nauka o roztoczach

algologia – nauka o glonach

anatomia – nauka o budowie wewnętrznej organizmu  

morfologia- nauka o budowie zewnętrznej organizmu

antropologia – nauka wykazująca, że człowiek jest zwierzęciem  

bioakustyka – nauka o wydawaniu dźwięku i słuchu zwierząt

biochemia – nauka o składzie chemicznym organizmów i przemianach biochemicznych w organizmach

bionika – informatyka organizmów

briologia – nauka o mszakach

cytologia – nauka o komórce

dendrologia – nauka o drzewach

embriologia – nauka o rozwoju zarodkowym

endokrynologia – nauka o gruczołach dokrewnych i hormonach

ekologia – nauka o wzajemnych zależnościach pomiędzy organizmami oraz pomiędzy organizmami, a środowiskiem ich życia.

sozologia – nauka o ochronie środowiska

entomologia – nauka o owadach

etologia – nauka o zachowaniu zwierząt

faunistyka – nauka o świecie zwierząt

florystyka – nauka oś świecie roślin

biogeografia – nauka o rozmieszczeniu organizmów na ziemi

fitogeografia – nauka o rozmieszczeniu roślin na ziemi

zoogeografia – nauka o rozmieszczeniu zwierząt na Ziemi

fizjologia – nauka o czynnościach życiowych organizmów

genetyka – nauka o dziedziczności

herpetologia – nauka o płazach i gadach

histologia – nauka o tkankach

hydrobiologia – nauka o życiu w wodach słodkich

oceanografia – nauka o życiu w wodach słonych

ichtiologia – nauka o rybach

immunologia – nauka o odporności

kariologia – nauka o jądrze komórkowym   

lichenologia – nauka o porostach

malakologia – nauka o mięczakach

mikrobiologia – nauka o mikroorganizmach

mikologia – nauka o grzybach

ornitologia – nauka o ptakach

paleontologia – nauka o organizmach kopalnych (paleobotanika i paleozoologia)

parazytologia – nauka o pasożytach i pasożytnictwie

protozoologia – nauka o pierwotniakach

pterydologia - nauka o paprotnikach

systematyka – nauka o klasyfikowaniu organizmów

teriologia – nauka o ssakach

higiena – nauka o właściwych warunkach zdrowotnych

weterynaria – nauka o chorobach i leczeniu zwierząt

zootechnika – nauka o hodowli zwierząt 

Nutka historyczna

Biologia (z gr. βίος (bios) - życie i λόγος (logos) - słowo, nauka) – nauka przyrodnicza zajmująca się badaniem życia i organizmów żywych.

Termin został zaproponowany w 1802 roku niezależne przez Gottfrieda Reinholda Treviranusa i Jean-Baptiste de Lamarcka.

Koncepcja biologii jako spójnej i odrębnej dziedziny nauki pojawiła się w XIX w. Jednak nauki biologiczne sięgają tradycją wiele wieków wstecz do medycyny i historii naturalnej aż po Galena, Arystotelesa czy Hipokratesa. Od epoki renesansu historia nowożytna rewolucjonizuje myśl biologiczną przez wznowienie zainteresowania empiryzmem i odkryciem wielu nowych gatunków. Znaczącą rolę odegrali wówczas Wesaliusz i Harvey, którzy stosowali eksperyment i obserwację w badaniu anatomii i fizjologii. Z kolei Linneusz i Buffon rozpoczęli klasyfikację gatunków, jak również badanie powstawania i zachowania organizmów. Wynalezienie mikroskopu umożliwiło badanie mikroorganizmów i położyło podwaliny pod teorię komórki.

W czasie XVIII i XIX w. nauki biologiczne, takie jak botanika czy zoologia stają się uznanymi dyscyplinami naukowymi. Antoine Lavoisier i inni naukowcy zaczęli łączyć świat ożywiony i nieożywiony przez odkrycia z zakresu fizyki i chemii. Naturaliści i podróżnicy jak Alexander von Humboldt badali interakcje między organizmami a ich otoczeniem, oraz na ile położenie geograficzne wpływa na te zależności - dając tym samym początek biogeografii, ekologii i etologii. Naturaliści zaczęli odrzucać esencjalizm i rozważać znaczenie wymierania i zmienności gatunków. Prace te, jak i wyniki badań embriologii i paleontologii, zsyntezował Karol Darwin w swojej teorii ewolucji w wyniku selekcji naturalnej.

Ogłoszenie wyników badań Mendla na początku XX wieku, doprowadziło do gwałtownego rozwoju genetyki. Pojawiły się nowe dyscypliny, szczególnie po zaproponowaniu przez Watsona i Cricka struktury DNA. Biologia była wówczas dzielona na obszary zajmujące się zagadnieniami na poziomie organizmu lub grupy organizmów oraz na te badające poziom komórkowy i molekularny. Pod koniec XX w. granice te znacznie się zatarły, ze względu na pojawienie się np. genomiki czy proteomiki i wykorzystywanie przez różne nauki biologiczne np. technik molekularnych przy równoczesnym badaniu relacji między genami a środowiskiem.